Opgelet: de inhoud van dit artikel is onder voorbehoud van veranderingen, gezien de onzekere en sterk volatiele situatie omtrent de regelgeving van zonnepanelen. In casu: de compensatieregeling van de Vlaamse Overheid voor gedupeerde prosumenten, de geplande (tijdelijke) verlenging van de regeling met de terugdraaiende teller en het uitstellen van de verplichte installatie van de digitale meter voor (nieuwe) zonne-installaties.
Wat is de situatie voor huiseigenaars die in 2021 zonnepanelen willen installeren? Zijn zonnepanelen nog rendabel?
“Er zijn 2 cruciale veranderingen: het oude tellersysteem wordt vervangen door een digitaal systeem. En er is de afschaffing van het bijhorende financiële voordeel, dat door de Vlaamse overheid werd aangeboden. Tot 2020 haalde je een duidelijk voordeel uit het principe van 'overtollige energie op het net injecteren'. Die overtollige energie werd omgerekend, en zo daalde de energiefactuur. Dit voordeel stopt met de komst van de digitale teller en het afschaffen van het financiële voordeel van overheidswege.”
“Met de oude regeling tot vorig jaar was er een duidelijk voordeel voor mensen die overdag weinig thuis waren en vooral ’s avonds energie verbruikten. Dat voordeel is nu verdwenen - en is zelfs omgekeerd. Vandaag wordt het rendement vooral bepaald door je verbruiksprofiel en het aandeel zelfconsumptie. Het financiële voordeel ligt nu bij eigenaars die zoveel mogelijk zelf hun zonne-energie verbruiken. Dan denk ik spontaan aan mensen die vaak thuis zijn. Of oudere mensen, die het grootste deel van de dag thuis spenderen.”
Zijn zonnepanelen dan nog altijd interessant in 2021? Wat zijn de argumenten pro en contra?
“Zonnepanelen blijven interessant, omwille van 2 redenen. Enerzijds is er de investeringskost die eenmalig wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid, tot 1.500 €. Ten tweede is er de winst uit de elektriciteit die je niet meer hoeft te betalen aan de energiemaatschappij. Het is nog vroeg om er exacte getallen op te kleven, maar wat het rendement op lange termijn betreft, verandert er allicht niet zoveel. Voor sommigen is de nieuwe regeling nadelig, voor anderen geldt net het omgekeerde.”
“Hou er ook rekening mee dat het prosumententarief is weggevallen. En ondertussen worden zonnepanelen steeds goedkoper, kwalitatiever en efficiënter. Bovendien gaan zonnepanelen steeds langer mee, en renderen ze gedurende meer uren per dag. Dat is een belangrijk facet in het nieuwe verhaal van meer zelfconsumptie.”
Wat zijn de voordelen van een slimme meter, met het verdwijnen van de terugdraaiende teller?
“Het voordeel steekt ‘m vooral in het accuraat meten van het elektriciteitsverbruik en de opbrengst van de zonnepanelen. Bovendien kan de nieuwe meter gekoppeld worden aan slimme batterijen, slimme huishoudtoestellen en domotica - die je ook onderling met elkaar kan laten communiceren. Maar het is wél zo dat de eigenaar goed moet gaan nadenken wat hij/zij met de zonne-energie wil aanvangen, ook op langere termijn.”
“Ons advies is telkens: een doelgericht verbruikersprofiel opstellen. Gedurende een maand gaan we nauwgezet meten hoeveel energie je verbruikt, en welke toestellen en installaties het meeste verbruiken, op welke momenten. Dat varieert namelijk voor gezinnen met kinderen, een speciale hobby, een elektrische auto, een warmtepomp, een verwarmd zwembad,... Zo kunnen we gaan kijken hoeveel zonnepanelen je nodig hebt, welke batterijcapaciteit interessant is, wat de geschatte opbrengst is, etcetera.”
Hoe zie je de elektriciteitstarieven evolueren, met de introductie van het ‘capaciteitstarief op 1 januari 2022?
“Het dag- en nachttarief zal vanaf 2022 normaalgezien verdwijnen. Enkel het dagtarief zou blijven bestaan, met eventueel een extra tarief voor piekuren. Maar dat is op dit moment nog niet allemaal concreet. Het is dus heel moeilijk om die tarieven nu al te gaan simuleren. De energiefactuur bestaat namelijk uit veel verschillende elementen: energietarieven, taksen, distributietarieven,… Die zullen ongetwijfeld nog wijzigen. Dat is een extra argument om zonnepanelen te installeren: hoe meer de prijzen van elektriciteit stijgen, hoe korter de terugverdientijd van de zonne-installatie.”
Thuisbatterijen waren tot 2021 weinig rendabel in Vlaanderen. Is dat nu anders?
“Ja, thuisbatterijen worden steeds interessanter. Om het aandeel zelfconsumptie te maximaliseren. Vroeger was die incentive om er niet, om zelf energie op slaan. Het net fungeerde als batterij: overdag energie op het net te steken, en er ’s avond weer afhalen. Vandaag maak ik me sterk dat een batterij vrijwel de is enige oplossing is om een goed rendement voor zonnepanelen te halen, zonder de financieel voordelige regeling met de terugdraaiende teller. Bovendien zijn er vandaag heel wat duidelijke voordelen van thuisbatterijen: in eerste instantie er is een aanzienlijke subsidie voor de aankoop van een thuisbatterij. In tweede instantie wordt de batterij een cruciale tool om het nieuwe piektarief te gaan opvangen, dat allicht in 2022 wordt ingevoerd. De huidige generatie batterijen is bovendien performanter en betaalbaarder dan ooit.”
“Het opwekken van overtollige energie is vandaag dus niet langer interessant. Behalve als je ze kan opslaan en op een slimme manier gaan verdelen, op het juiste moment. Bovendien: ons verbruik van elektriciteit zal in de toekomst gestaag stijgen. Dan denk ik aan elektrische auto’s, fietsen, warmtepompen,… Ook draadloos opladen en verbruiken van energie zal een enorme impact hebben.”
Hoeveel kost een thuisbatterij?
“De goedkoopste batterijen van 1 à 2 kWh zijn geen slimme batterijen, dus niet programmeerbaar of stuurbaar, en niet afgestemd op de energieproductie van zonnepanelen. Wij adviseren kwalitatieve batterijen vanaf 3800 €, alle kosten inclusief (excl. btw). Die batterijen zijn perfect aansluitbaar en programmeerbaar. Wie een upgrade wil, moet rekenen op 4000 € à 6000 € voor een thuisbatterij. Maar: met zo’n batterij daalt de elektriciteitsfactuur richting het nulpunt. Batterijen worden dus onmisbaar in de omslag naar groene energie. En die trend zal zich doorzetten, dat zien we bijvoorbeeld nu al in Duitsland.”
Hoe zit het anno 2021 met de terugleververgoeding of het ‘salderen’ van overtollige zonne-energie op het net, in combinatie met de slimme teller?
“De gouden tijd van energie op het net steken is voorgoed voorbij. Het financiële voordeel haal je vandaag uit je eigen verbruik. Je kan vandaag inderdaad een teruglevercontract ondertekenen met een energieleverancier, en dan ontvang je zo’n terugleververgoeding. Maar het aantal kWh dat je via zo'n contract mag leveren is sterk gelimiteerd. En de vergoeding voor jouw verkochte elektriciteit aan de tegenpartij is bijzonder laag: ongeveer 4 à 6 eurocent per kWh. Da’s ongeveer 5 à 7 keer minder dan de kostprijs van de elektriciteit die je zelf aankoopt bij de energieleverancier. Daar zal je dus niet veel aan verdienen.
"Slotsom: het heeft geen zin om meer zonnepanelen te installeren dan je zelf nodig hebt voor je autoconsumptie. Daarom is het zo belangrijk om een accuraat verbruiksprofiel van het huishouden op te stellen, zodat je een installatie kan aankopen die perfect is afgestemd op jouw noden.”
Hoe is de situatie in Brussel en Wallonië?
“In Wallonië is de terugdraaiende teller de standaard, er zijn vrijwel nog geen slimme meters. Ook werken ze er vandaag nog altijd met een prosumententarief, een vergoeding om het net te mogen gebruiken. Dat voordeel wordt over 2 à 3 jaar afgebouwd. Voorlopig is er nog geen zekerheid wat er daarna zal gebeuren. Een beetje de situatie zoals we die kennen in Vlaanderen."
“Maar op termijn gaan we uit van ongeveer hetzelfde scenario: ofwel energie verkopen aan een bodemtarief, of zelf verbruiken en dus opslaan met een batterij. In Wallonië en Brussel liggen heel weinig zonnepanelen, maar de interesse groeit sterk. Het voordeel van die achterstand: de technologie is nu veel beter en goedkoper dan tien of vijf jaar terug. En er zijn nog een aantal interessante subsidies in Brussel en Wallonië, zoals bijvoorbeeld de prosumententaks - die tijdelijk helemaal gecompenseerd wordt door de overheid. Ik adviseer mijn klanten in Wallonië en Brussel om er zo snel mogelijk van te profiteren, want de kans is groot dat de financiële voordelen op korte termijn worden afgebouwd of afgeschaft, zoals in Vlaanderen.”
TIP van Jaimy
- Zelf energie opwekken en opslaan is de toekomst. En al zéker voor gezinnen die veel elektriciteit verbruiken, bijvoorbeeld met een elektrische auto. Een thuisbatterij in combinatie met zonnepanelen is op lange termijn de meest economische én ecologische oplossing!